Yaratılış: 13-04-2024
Güncelleme: 12-05-2024
İlk olarak, Öztürkçe artık TDK'nin etkin olarak ermeye çalıştığı bir amaç değildir. Bu yüzden Öztürkçe'yi yöneten, düzenleyen bir kurum günümüzde kalmamıştır. Türkçe'nin bu güzel arı biçimi ile ilgili tüm çalışmalar bu site gibi tek bir kişi ya da küçük takımlar tarafından yönetilmektedir. Bu yazıda anlatılan kapsam da, bu ufak çalışmanın kapsamıdır, daha büyük bir çevrenin değil.
İnanıyorum ki "üst düzey arılık," bu demek ki yad kişi adlarını bile Türkçe köklere çevirmeye çalışmak, gerçekçi bir amaç değildir, böyle bir çalışmayı da ancak yıpratır. Çoktan ayırt etmişsinizir ki, bu sitede bile kullanılan alıntı sözcükler var. Bunları atmamız güç.
Bizim için gerçekçi bir tasarı, düzey düzey dilimizi arındırmak olabilir. Bu düzeyleri şöyle sıralayabiliriz:
Düzey 1: Birebir Türkçe karşılığı olan alıntı sözcükler. Bunlara örnek olarak "isim," "cevap," "sebep" (karşılıkları "ad," "yanıt," "neden") gibi sözcükler verilebilir. Bu düzeye toplum olarak erişmemiz çok, çok kolay. Tek yapmamız gereken bu sözcükleri kullanmayı bırakıp Türkçe karşılıklarını yeğlemek.
Düzey 2: Birebir Türkçe karşılığı olmayan, ancak iki ya da daha çok Türkçe karşılık ile tüm anlamları dışa vurulabilecek sözcükler. Buna bir örnek "bazı" (karşılıkları "kimi" ile "birtakım" biçiminde bölünebilir) sözcüğüdür.
Düzey 3: Türkçe'nin yaygın sözcük dağarcığında bir karşılığı bulunmayan, ancak ağızlarda karşılığı olan alıntı sözcükler. Bunlara örnek olarak "mantar," "düşman," "ateş" (karşılıkları "gömelek," "yağı," "od") sözcükleri verilebilir.
Düzey 4: Karşılığı Türkçe'de bulunmayan, karşılık için Ana Türkçe ya da diğer Türk dillerine bakılması gereken alıntı sözcükler. Bunlara örnek olarak "mor," "ya da" (karşılıkları "ipkin," "aza") verilebilir.
Düzey 5: Karşılıkları varolan köklerden uydurulması gereken alıntı sözcükler. Örneğin "cumhuriyet" (uydurduğum karşılık "kamueli") sözcüğü.
Düzey 6: Arındırılamaycaklar. Bunlara özel kişi adları örnek verilebilir.
Bu sitede, ayrıca günlük yaşamımda, kullandığım dil, ikinci düzey arınmış durumda. Gerçekte beşinci düzeye kadar çıkmayı isterdim, ancak o durumda da konuştuğum, yazdığım dil anlaşılmazdı. Yine de ilgilenenler için "beşinci düzey" arınmış Türkçe ile yazılar yazıp burada yayınlamaya çalışacağım.
~~Ata